Pocztowcy oddają hołd Polakom ratującym Żydów na Sądecczyźnie

Emisja filatelistyczna, poświęcona tragicznym bohaterom z gminy Nawojowa, została wprowadzona do obiegu 24 marca, w dniu, w którym przypada Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką. Pod pomnikiem w Popardowej, gdzie rozegrały się dramatyczne wydarzenia, uczczono pamięć złożeniem wiązanek kwiatów przez Andrzeja Bodzionego, wiceprezesa Poczty Polskiej i Stanisława Kiełbasę, wójta gminy Nawojowa.  

Andrzej Bodziony, wiceprezes Poczty Polskiej, zaprezentował znaczek wójtowi gminy Nawojowa. Na pamiątkę wprowadzania waloru, Urzędowi Gminy przekazano także powiększony znaczek.

Jan Konarzewski, autor znaczka, zaprezentował zdjęcie pomnika projektu Moniki Kupiec, znajdującego się w Popardowej (gmina Nawojowa) i upamiętniającego bohaterów poległych z rąk okupantów w marcu 1944 roku. Przedstawia on kontury sylwetek czwórki Polaków (od lewej: Agnieszka Rumin, Jan Rumin, Jakub Tokarz i Ludwik Borek) zasłaniających sobą sześcioro Żydów (od lewej: Ruchla Neugrӧschel, Aba Schreibel, Blumka Schreiber, Gitla Neugrӧschel, Chaim Neugrӧschel i Mojżesz Kaufer). Oprócz znaczka Poczta Polska wydała, w limitowanej wersji, kopertę FDC (kopertę Pierwszego Dnia Obiegu) ze zdjęciem tablicy informacyjnej poświęconej pamięci polskich i żydowskich obywateli, mieszkańców Gminy Nawojowa i Kamionka Wielka, zamordowanych przez Niemców.

 – Poczta Polska przypomina naszych rodaków, którzy z narażeniem życia pomagali Żydom podczas II Wojny Światowej. To kolejny nasz znaczek upamiętniający bohaterów tamtych lat, którzy zasługują na miano wzoru i inspiracji dla społeczności światowej. Wydarzenia, do których nawiązujemy, są pięknym przykładem moralnego heroizmu i najwyższej próby człowieczeństwa, za które trzeba było zapłacić najwyższą cenę – powiedział Andrzej Bodziony, wiceprezes zarządu Poczty Polskiej. - To dla mnie, jako Sądeczanina, osobista satysfakcja, że dzięki znaczkowi pocztowemu o bohaterach znanych dotychczas głównie lokalnej społeczności dowiedzą się wszyscy Polacy – podkreśla Andrzej Bodziony.

Poczta Polska szeroko informowała o wprowadzeniu znaczka do obiegu. Napisało o nim wiele ogólnopolskich dzienników i portali, ukazując historię postaci, których nazwiska widnieją na tym walorze.

Agnieszka Rumin z Popardowej podczas okupacji ukrywała sześcioro Żydów, za co, wraz z najstarszym synem Janem, została w 1944 r. rozstrzelana przez Niemców. Ten sam los spotkał również Ludwika Borka z Mystkowa, który ukrywał członków społeczności wyznania mojżeszowego wcześniej, a także Jakuba Tokarza z Ptaszkowej. Zamordowani zostali również wszyscy ukrywający się Żydzi. Wydarzenia tamtych dni na stałe wpisały się w tragiczną historię wojenną Małopolski, czego dowodem jest posadowiony w Popardowej, w ubiegłym roku pomnik. Właśnie do tych wydarzeń i tego pomnika nawiązała Poczta Polska, emitując najnowszy znaczek honorujący Polaków ratujących Żydów.

- Dzięki dociekaniom Sądeckiego Sztetla dowiedzieliśmy się, że w Popardowej w końcowym okresie wojny rozegrała się tragedia. Początkowo mieliśmy problem z lokalizacją miejsca tych wydarzeń. Dzięki mieszkańcom Popardowej pamiętającym czasy wojny powoli poznaliśmy okoliczności w których doszło do wymordowania mieszkańców Popardowej i obywateli narodowości żydowskiej. Wtedy powstała inicjatywa budowy pomnika, który widnieje na znaczku „Polacy ratujący Żydów”. Dziękuję Poczcie Polskiej za podjęcie tematu i realizację znaczka okolicznościowego. Stanowi on nieocenioną pamiątkę tragicznych dni historii narodów polskiego i żydowskiego, a dla nas bardzo istotny element promocyjny Gminy Nawojowa – podkreśla Stanisław Kiełbasa, wójt Gminy Nawojowa.

Projekt pomnika opracowała Monika Kupiec. Po zaakceptowaniu go przez IPN przystąpiono do jego realizacji, którą sfinansował IPN i Gmina Nawojowa. Duży wkład w realizację pomnika mieli właściciele firm z terenu gminy. Opiekę nad pomnikiem pełnią dzieci ze Szkoły Podstawowej im. Bł. Julii Rodzińskiej w Nawojowej.

- Mam nadzieję, że ten symboliczny pomnik będzie przypominał o bohaterach tamtych dni, którzy nie zważając na niebezpieczeństwo utraty życia własnego chronili życie innych ludzi niezależnie od ich narodowości i ostrzegał, że należy się mieć zawsze na baczności, gdyż działania ludzi są zmienne w zależności od czynników determinujących ich zachowanie i postawy – dodaje Stanisław Kiełbasa.

W 2018 roku Poczta wprowadziła do obiegu pierwszy znaczek z serii honorującej Polaków, którzy ratowali Żydów. Walor przypominał historię rodziny Ulmów, która podczas okupacji dała schronienie ośmiorgu Żydom. W tym samym roku Spółka wydała również kartkę upamiętniającą postać siostry Matyldy Getter. W 2019 roku w ręce klientów i filatelistów trafiło kolejne wydawnictwo serii. Prezentowało Edwarda Raczyńskiego – ówczesnego ministra sprawa zagranicznych Rządu RP na uchodźctwie, którego nota była pierwszym oficjalnym raportem o holokauście, informującym zachodnią opinię publiczną o zbrodniach. Było to również pierwsze oficjalne wystąpienie jednego z rządów w obronie wszystkich Żydów prześladowanych przez hitlerowskie Niemcy.

O znaczku:

autor projektu znaczka: Jacek Konarzewski
autor projektu koperty i datownika FDC: Jan Konarzewski
liczba znaczków: 1
wartość: 3,30 zł
nakład: 100 000 szt.
technika druku: rotograwiura
format znaczka: 39,5 mm x 31,25 mm
papier: fluorescencyjny
arkusz sprzedażny: 50 znaczków
data wprowadzenia do obiegu: 24 marca 2021 r.