Poczta Polska: kartka pocztowa z okazji 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego

Poczta Polska aktywnie włącza się w obchody 79. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. 4 sierpnia br. zaprezentowano kartkę pocztową emisji „Powstańcza Poczta Polowa”. Dodatkowo Spółka udostępniła album, w którym zaprezentowano wybrane sylwetki Pocztowców walczących w Powstaniu Warszawskim.

Uroczystość prezentacji waloru filatelistycznego odbyła się w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki w Warszawie. W części ilustracyjnej kartki pocztowej autorstwa Artura Sikorskiego znajduje się zdjęcie z wizerunkiem listonosza. To czternastoletni Waldemar Taperek ps. „Żbik”, uchwycony w harcerskim mundurku, z biało-czerwoną opaską na prawym rękawie. Autorem fotografii wykonanej 15 sierpnia 1944 roku jest Tadeusz Bukowski ps. „Bończa”. Materiały źródłowe pochodzą ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego.

–  Historia Harcerskiej Poczty Polowej jest ściśle związana z działalnością Poczty Polowej Armii Krajowej. Łączność konspiracyjna w strukturach Państwa Podziemnego należała do najbardziej rozbudowanych wśród okupowanych państw. Młodzi ludzie zaangażowani w jej działalność umożliwiali ludności stolicy komunikowanie się ze sobą, stając się przy tym posłańcami nadziei, niosąc namiastkę normalności. Prezentując folder i kartkę pocztową oddajemy hołd Bohaterom, którzy ryzykowali życie, by łączyć Polaków – zaznaczył Krzysztof Falkowski, prezes Poczty Polskiej.

W uroczystości prezentacji nowej kartki pocztowej udział wziął również Dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego dr Jan Tarczyński.

– Upamiętniając działalność Harcerskiej Poczty Polowej w czasie Powstania Warszawskiego trzeba zaznaczyć, iż listonoszami byli bardzo młodzi ludzie. Dla nich udział w tak ważnym społecznie działaniu, jakim było przekazywanie powstańczych przesyłek, było realnym wypełnieniem słów harcerskiej przysięgi służby „Bogu, Polsce i bliźnim”. Z oddaniem i zaangażowaniem przenosili wiadomości narażając życie. W za dużych na ich dziecięce głowy czapkach listonoszy nosili listy często pod gradem niemieckich kul. Doskonałym przykładem tej służby jest 14-letni Jerzy Kasprzak ps. „Albatros”, jeden z listonoszy Harcerskiej Poczty Polowej, wówczas w najmłodszej grupie wiekowej Szarych Szeregów znanej pod kryptonimem „Zawisza”, czy też 16-letni druh Zbigniew Banaś „Banan”, który został zabity przez wroga podczas przenoszenia poczty na Powiślu. Zaangażowanie tych młodych ludzi w służbie powstańczej łączności niech będzie na zawsze przykładem szczególnego oddania Ojczyźnie – powiedział Jan Tarczyński.

Poczta Polska udostępniła również album pn. „Zapomniana Historia Powstańczej Warszawy w Aktach Osobowych Poczty Polskiej”, w których zaprezentowano sylwetki i historie cichych bohaterów, o których nie wspomina się w publikacjach naukowych. Wydawnictwa powstały w oparciu o materiały archiwalne będące w zasobach Poczty Polskiej.

Członkowie zarządu Poczty Polskiej złożyli również biało-czerwone wieńce pod tablicą, upamiętniającą Pocztowców Powstania Warszawskiego, znajdującą się w budynku Urzędu Pocztowego Warszawa 1 przy ulicy Świętokrzyskiej 31/33. Podobne upamiętnienie Bohaterów nastąpiło pod ufundowaną przez Pocztę Polską tablicą przy Wilczej 41. Pod tym drugim adresem mieściła się Pasieka, czyli Komenda Główna Szarych Szeregów, w której swoją działalność rozpoczęła poczta polowa.  

Spółka po raz kolejny wspiera także ogólnopolską akcję BohaterON – włącz historię!, mającą na celu upamiętnienie i uhonorowanie uczestników Powstania Warszawskiego.

Historia Harcerskiej Poczty Polowej

Przesyłki obsługiwane były nieodpłatnie. Ludność cywilna bardzo często wymieniała otrzymane listy na żywność lub odzież, dostarczane później przez harcerzy najbardziej potrzebującym. Główny Urząd poczty powstańczej mieścił się przy ulicy Świętokrzyskiej 28. Dodatkowo funkcjonowało jeszcze siedem urzędów pocztowych w różnych częściach stolicy: przy ulicy Szpitalnej 3, Wilczej 41, Placu Napoleona (dzisiejszy Plac Powstańców Warszawy), Złotej, Okólnik, Czerniakowskiej oraz Tynieckiej 26. 

Równolegle z Harcerską Pocztą Polową powstawała Poczta Polowa Armii Krajowej, którą kierował mający za sobą długoletni staż jako pocztowiec i łącznościowiec, mjr Maksymilian Broszkiewicz ps. „Embicz”. 30 sierpnia 1944 roku na mocy rozkazu pułkownika Antoniego Chruściela ps. „Monter”, harcerska służba łącznościowa została formalnie włączona w struktury Poczty Polowej AK. 

Mimo braku dokładnych danych dotyczących wysiłku poczty polowej przyjmuje się, że pocztowcy przenieśli w czasie powstania warszawskiego 200 000 przesyłek. Według tych szacunków służba pocztowa roznosiła dziennie około 6000 listów.

Poprzednie emisje dotyczące Powstania Warszawskiego

Poczta Polska podejmuje szereg inicjatyw mających na celu upamiętnienie wydarzeń z sierpnia 1944 roku oraz bohaterstwa samych walczących. W ostatnich latach wydano dwa albumy o Pocztowcach walczących w Powstaniu Warszawskim, a materiały historyczne wykorzystane do ich stworzenia pochodziły z archiwum Spółki. W wydawnictwach przedstawiono biogramy 52 osób razem z ich fotografiami i odnalezionymi dokumentami.

Dodatkowo w ramach emisji: „70. rocznica wybuchu Powstania Warszawskiego” i „75. rocznica Powstania Warszawskiego” zostały wprowadzone do obiegu dwa znaczki pocztowe. Dodatkowo warto zauważyć, że bohaterką znaczka pocztowego emisji „80. rocznica powstania AK” była Iwona Krugłowska, ps. „Iwa”, przedwojenna pracownica Poczty Głównej w Warszawie i żołnierz Armii Krajowej. Odpowiadała m.in. za zarządzanie finansowymi przepływami w AK.

Ponadto, w 2021 roku ukazały się kartki pocztowe emisji: „125. rocznica urodzin Henryka Glassa „Chudego Wilka”, „Tobie Polsko!” oraz „Bohaterowie Szarych Szeregów”.