Poczta Polska: filatelistyczne podsumowanie wyjątkowego 2020 roku

W roku 2020 Poczta Polska wydała blisko 100 znaczków, upamiętniających ważne wydarzenia historyczne i społeczne. Nie zabrakło również emisji związanych ze sportem i przyrodą. Poza stałymi seriami pojawiły się też całkiem nowe pozycje filatelistyczne. W tym roku Poczta Polska otrzymała również pierwszą nagrodę filatelistyczną, tym razem za emisję „Europa”.

W 2020 roku sytuacja epidemiczna w kraju miała wielki wpływ na funkcjonowanie Poczty Polskiej. W wielu dziedzinach Spółka musiała dostosować działalność do nowych realiów, by zapewnić bezpieczeństwo klientom i pracownikom. W trudnym czasie związanym z COVID-19 polska filatelistyka nie straciła jednak swojego tempa. Nowe wyzwania w czasie pandemii nie zmieniły potrzeby mieszkańców naszego kraju do obcowania z pięknem znaczków. Podsumowując rok, Poczta Polska informuje, że w 2020 wydała 41 tematów znaczkowych w 42 emisjach znaczków okolicznościowych oraz 12 tematów w emisjach znaczków obiegowych, co daje razem 54 emisje w 92 sztukach znaczków – 80 sztuk znaczków okolicznościowych i 12 sztuk obiegowych. Dodatkowo Poczta wydała 23 tematy na 27 kartkach pocztowych z nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej.

– Przez lata przyzwyczailiśmy naszych klientów do tego, że wydawane przez nas znaczki mają nie tylko charakter upamiętniający, ale przede wszystkim edukujący. Każdy z naszych znaczków niesie ze sobą jakąś historię, opowiada o wydarzeniach ważnych dla Polski i Polaków, przypomina chwile radości, a czasem i tragiczne zdarzenia, kształtujące nasz naród. Nie jest więc chyba dla nikogo zaskoczeniem, że wiele uwagi przykładamy do piękna szaty graficznej naszych walorów. Dbamy o każdy szczegół i detal, wiele serca wkładamy w ich zgodność z rzeczywistością. Często słyszymy, że nasze znaczki są jednymi z najpiękniejszych na świecie. Mówi się tak nie tylko o znaczkach historycznych, czy religijnych. Wielu miłośników mają przede wszystkim znaczki przyrodnicze i sportowe. Takie opinie sprawiają, że jesteśmy dumni z naszej pracy i wzmacniają motywację do dalszego dążenia do doskonałości. Podsumowanie roku w filatelistyce skłania do refleksji – pomimo trudnych warunków pandemii nadal wydajemy piękne, wartościowe i ważne pozycje. Tylu pięknych walorów nie byłoby jednak bez pracowników Poczty Polskiej, którzy – pomimo trudnych warunków pracy w czasie COVID-19 – kochając filatelistykę i swoje codzienne zajęcia, dali z siebie wszystko i nie zawiedli oczekiwań naszych Klientów – stwierdził wiceprezes Poczty Polskiej Wiesław Włodek.

Wydawnictwa pocztowe w wielu przypadkach towarzyszyły obchodom wielu ważnych rocznic przypadających w 2020 roku. Do najważniejszych z nich bez wątpienia należą znaczki upamiętniające wydarzenia związane z wojną polsko-bolszewicką. Spółka wprowadziła do obiegu walory emisji: „100. rocznica Bitwy Warszawskiej” oraz „ppłk Jan Kowalewski – wybitny kryptolog”. Walory emisji dotyczącej Bitwy Warszawskiej to cztery znaczki i jeden w bloku, inspirowane obrazem Jerzego Kossaka z 1930 roku „Cud nad Wisłą”. Na znaczku w bloku widnieje postać księdza Ignacego Skorupki. Na pozostałych znaczkach grafik zaprezentował żołnierza przebijającego bagnetem rosyjski sztandar, dziewczynę z Ochotniczej Ligi Kobiet, generalicję konną z Józefem Piłsudskim oraz Matkę Bożą Łaskawą – patronkę Warszawy. Nie bez związku z walorami pozostaje ten poświęcony ppłk. Janowi Kowalewskiemu. Był on architektem złamania stu rosyjskich kluczy szyfrowych, dzięki czemu udało się odczytać kilka tysięcy szyfrogramów, co znacząco przyczyniło się do wygranej Polaków w wojnie polsko-bolszewickiej.

Wspólnie z Pocztą Słowacką i kolejno z Pocztą Watykańską Poczta Polska wprowadziła do obiegu znaczki związane z 100. rocznicą urodzin Świętego Jana Pawła II. Pierwszy, wydany wspólnie z naszym południowym sąsiadem, nawiązuje do domu rodzinnego Karola Wojtyły oraz do postaci Jana Chryzostoma Korca (1924−2015) – jego przyjaciela kapłana, w czasach Czechosłowacji prześladowanego i więzionego przez komunistów. Natomiast znaczki z Watykanem (6 znaczków i 6 przywieszek) obrazują historię życia papieża Polaka, od czasów dzieciństwa, aż do lat 80. XX wieku, czyli do początków jego pontyfikatu.

Z kolei 10 lat po Katastrofie Smoleńskiej emisją przygotowaną z Pocztą Gruzji Spółka upamiętniła śp. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego. Był on wzorem nie tylko dla pokoleń Polaków, lecz również dla Gruzinów, od chwili, gdy w Tbilisi w sierpniu 2008 roku przeciwstawił się rosyjskiej agresji na Gruzję. Walor z jego podobizną niesie więc przesłanie suwerenności i niepodległości obu narodów.

Poczta Polska nie zapomniała również o swoim założycielu, królu Zygmuncie II Auguście i oddała w ręce klientów emisję upamiętniającą 500. rocznicę urodzin ostatniego z Jagiellonów, wydając ją wspólnie z Pocztą Litwy. Znaczek - ukazuje fragment obrazu Jana Matejki z 1867 r. „Zygmunt i Barbara”, który znajduje się w kolekcji zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.

Wśród ważnych rocznic uhonorowanych znaczkami znalazło się wiele dotyczących ostatnich kilkudziesięciu lat XX wieku, ale także i takie, upamiętniające bohaterstwo Polaków na przestrzeni wieków. Znaczek wydany w rocznicę Zbrodni Katyńskiej przedstawia zdjęcie oryginalnego nieśmiertelnika niezidentyfikowanej ofiary zbrodni katyńskiej. Na obwolucie zaś umieszczono wybrane fragmenty „Ballady Katyńskiej”, której autorem jest wybitny bard Jacek Kaczmarski. Natomiast dziewięcioznaczkowy arkusz emisji „Droga do wolności” dedykowany jest ważnym wydarzeniom historycznym w Polsce po II wojnie światowej. Są to kolejno: strajki w Poznaniu 1956 roku, millenium Chrztu Polski 1966, demonstracje z 1968 roku, tragiczny Grudzień 1970, strajki robotnicze 1976 roku, pierwsza wizyta Jana Pawła II do Polski (1979 r.), pacyfikacja kopalni Wujek w 1981 roku, wypadki w stoczni w 1980 roku oraz manifestacje uliczne w 1982 roku. Walory prezentują polską drogę do uzyskania niepodległości i zrzucenia jarzma sowieckiej kurateli. Jednemu z tych wydarzeń – powstaniu ruchu „Solidarność” – Poczta Polska poświęciła nawet osobny znaczek. Przedstawia on dłoń i dwa palce ułożone w literę „V” oznaczającą znak zwycięstwa („Victoria”).

Niebagatelną rolę Polacy odegrali również 80 lat temu podczas słynnej Bitwy o Anglię. Znaczek w bloku przypomina tamte wydarzenia. Historia Polski ukazana w znaczkach to także takie wydarzenia, jak bitwa pod Cecorą z 1620 roku, która, choć zakończona bez rozstrzygnięcia, stanowiła początek zwycięskiej dla Rzeczpospolitej wojny z Turcją rok później. Poczta uhonorowała też pierwszy polski znaczek, od którego wejścia do obiegu minęło 160 lat. Dwugłowy orzeł Królestwa Polskiego, ukazany na walorze, nawiązuje do swojego historycznego odpowiednika, który stanowił wówczas o pewnej autonomii w pozbawionej wolności enklawie państwa polskiego.

Dwie setne rocznice powstania obchodzili szczególnie kibice klubów sportowych Ruchu Chorzów i Jagiellonii Białystok. Na znaczku poświęconemu pierwszemu z nich zaprezentowano drużynę z lat 20. XX wieku Klubu Sportowego Ruch Wielkie Hajduki, historyczny herb klubu oraz zarys współczesnego stadionu K.S. Ruch Chorzów. Na walorach upamiętniających rocznicę powstania Jagiellonii Białystok autor grafiki przedstawił herb klubu, używany w latach 1987‒1999 oraz 2003‒2006, a także odznakę 42. Pułku Piechoty im. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego z 1935 roku – protoplasty Jagiellonii i fotografię drużyny piłkarskiej z 1951 roku.

Poczta Polska poprzez wydawanie znaczków włącza się też w ważne kampanie społeczne, np.: Bezpieczny przejazd – „Szlaban na ryzyko!”, promującej świadome zachowania kierowców i tym samym bezpieczne przejazdy kolejowe. Walor, na którym umieszczono zdjęcie słupka wskaźnikowego, informującego o przejeździe ma przypominać o znaczeniu dla życia i zdrowia tego typu znaków.

Od wielu już lat Poczta Polska emituje znaczki, których tematyka związana jest z przyrodą. Należą do nich „Polskie ptaki”, „Polski Zielnik”, a ostatnio „Motyle”. Piękno polskiej fauny ukazują cztery znaczki z bocianem białym, bocianem czarnym, czaplą białą i czaplą siwą, wydane w bloku czteroznaczkowym z czterema przywieszkami. Podobnie ukazały się walory nowej emisji „Motyle”: osiem znaczków po dwa każdego rodzaju, które przedstawiają motyle z Ameryki Południowej i Środkowej. Powstały one dzięki współpracy z Muzeum Motyli Arthropoda w Bochni. Z kolei kontynuowana emisja „Polskiego Zielnika” to cztery znaczki z grafikami ziół: dziurawca zwyczajnego, pokrzywy zwyczajnej, skrzypu polnego i kozłka lekarskiego.

Warto wiedzieć:

Tegoroczna edycja serii „Europa”, wydana przez Pocztę Polską, zdobyła pierwszą nagrodę w konkursie filatelistycznym EUROPA Stamp 2020. W tym roku tematem znaczków były dawne szlaki pocztowe i polski znaczek okazał się najpiękniejszym spośród wszystkich wydanych w tej serii przez europejskich operatorów pocztowych. Wydawnictwo Poczty Polskiej zostało docenione przez grupę międzynarodowych ekspertów PostEurop. Poczta Polska na konkursowym znaczku przedstawiła najważniejsze szlaki komunikacyjne i pocztowe funkcjonujące w XVI w. Autor projektu polskiego znaczka przedstawił fragment schematycznie ujętej mapy Polski z zaznaczonymi głównymi szlakami pocztowymi funkcjonującymi w XVI w., wraz z naniesionymi na nich wizerunkami posłańców pieszych i konnych. W centralnej części znaczka umieszczono bieg rzeki Wisły wraz z usytuowanymi nad jej brzegami sylwetkami miast królewskich oraz nazwami miast: Kraków, Sandomierz, Warszawa, Toruń, Elbląg, Gdańsk.

Największe nakłady dotyczą znaczków obiegowych. W tym roku była to seria  „Miasta polskie” – Leszno w nakładzie 30 mln szt. oraz emisja „75. rocznica wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz” w nakładzie 20 mln. szt.

Najdroższą emisją, wymagającą wielu konsultacji była „100. rocznica Bitwy Warszawskiej”, składająca się z bloku i 4 arkuszy po 9 znaczków oraz namalowana akwarelą, kontynuowana seria „Zwierzęta małe i duże”. Zawierała aż 4 arkusze, każdy składający się z 12 znaczków + 4 przywieszek.

Największą popularnością ze względu na projekt graficzny i formę wydawniczą oraz niski nakład cieszyły się znaczki: „100. rocznica założenia Klubu Sportowego Ruch Chorzów”, „100. rocznica powstania Jagiellonii Białystok”, „160 lat polskiego znaczka pocztowego”, „Zwierzęta małe i duże”, „Armia Andersa – Szlak Nadziei”, „250. rocznica urodzin Ludwiga van Beethovena”, „100. rocznica urodzin Świętego Jana Pawła II” – emisje ze Słowacją i Watykanem.

Najbardziej pracochłonne w tym roku były „100. rocznica urodzin Świętego Jana Pawła II” (wydanie wspólne z Pocztą Słowacji) oraz „Pamiętamy 2010-2020” (wydanie wspólne z Pocztą Gruzji) jako emisje wymagające konsultacji z partnerami zagranicznymi, w zakresie wyglądu znaczka, sposobu prezentacji, projektu graficznego, wzajemnej wymiany nakładów. Ogromnego zaangażowania wymagały również emisje „Motyle” czy „Dinozaury” malowane techniką akwareli, a następnie przenoszone na niewielką powierzchnię znaczka, z zachowaniem wszystkich szczegółów i zgodnością merytoryczną.