Dziś święto znaczka pocztowego – znaku historii i miniaturowego dzieła sztuki

Poczta Polska 18 października obchodzi swoje święto – Dzień Łącznościowca. A dziś z dumą dołączamy do międzynarodowej społeczności, by uczcić jedno z najbardziej rozpoznawalnych narzędzi komunikacji – znaczek pocztowy. 9 października obchodzony jest Światowy Dzień Poczty i Znaczka Pocztowego. Tego dnia przypominamy o roli, jaką znaczek odegrał w budowaniu wspólnoty i tożsamości.

Od pierwszego znaczka Penny Black w 1840 roku, przez emisję pierwszego polskiego waloru z 1860 roku z herbem Królestwa Polskiego, po najnowsze serie tematyczne i kryptoznaczki – znaczek zawsze był czymś więcej niż opłatą za usługę. To symbol państwowości, dokument czasu, przedmiot pasji i kolekcjonerskiego zaangażowania.

– Znaczki pokazują, co jako kraj uważamy za ważne. Są nośnikiem naszej kultury, pamięci i ambicji. W mikroskali przedstawiają historię, sztukę i tożsamość narodową – mówi Mariusz Dawid, Kierownik Działu Usług Filatelistycznych Poczty Polskiej.

Filatelistyka – hobby i inwestycja

Poczta Polska wprowadza do obiegu rocznie dziesiątki emisji znaczków pocztowych, a wiele z nich trafia do zbiorów filatelistów na całym świecie, którzy bardzo cenią polskie walory. Polskie znaczki, zwłaszcza te z błędami drukarskimi lub ograniczonym nakładem, osiągają na aukcjach wysokie ceny. Wśród najbardziej cenionych są:
- pierwszy polski znaczek z 1860 r. – osiągnął na aukcji wartość ponad 150 tys. zł,
- niebieska 10-koronówka z 1919 r. – jeden z najrzadszych walorów, wyceniany nawet na pół miliona zł,
- filatelistyczne „perełki” z PRL, np. słynna „odwrotka bokserów” z 1956 r., która dzięki błędnemu wydrukowi stała się legendą kolekcjonerską.

Małe dzieło sztuki, wielka wartość symboliczna

Znaczki pocztowe powstały jako potwierdzenie opłaty za przesyłkę, lecz szybko zyskały nowy wymiar – stały się formą komunikacji i zapisem historii. Przedstawiają wydarzenia, idee i wartości charakterystyczne dla danej epoki. Utrwalają wizerunki zasłużonych postaci, rocznice, zabytki, wydarzenia sportowe, elementy dziedzictwa narodowego, ale też potrawy regionalne czy ważne dla lokalnych ekosystemów gatunki roślin i zwierząt.

Znaczki to miniaturowe dzieła sztuki, w których łączą się: design, symbolika, treść i jakość. Projektowanie znaczków powierzano wybitnym artystom. Jednym z największych był Czesław Słania, który wykonał ponad tysiąc znaczków dla kilkudziesięciu państw, trafiając do Księgi Rekordów Guinnessa. W mikroskopijnych rytach często ukrywał imiona bliskich, znajomych, a nawet własny wizerunek.

Inni wielcy polscy twórcy znaczków to m.in.: Karol Śliwka, Andrzej Pągowski, Eugeniusz Get-Stankiewicz, Marzanna Dąbrowska, Agnieszka Sancewicz, Andrzej Gosik czy Andrzej Heidrich. Nasi artyści są cenieni na całym świecie, a ich dzieła regularnie zdobywają nagrody w międzynarodowych konkursach.

Znaczki przyszłości – cyfrowe, interaktywne, kolekcjonerskie

Poczta Polska rozwija również nowoczesne formy filatelistyki, czego przykładem są Kryptoznaczki – unikalne połączenie fizycznych walorów i tokenów NFT opartych na technologii blockchain. Kryptoznaczki są wyposażone m.in. w mikrotekst, farby UV i metaliczne oraz oferowane w limitowanych edycjach jako foldery i koperty kolekcjonerskie. Projekt łączy klasykę z innowacją, przyciągając do filatelistyki młodsze pokolenia.