Abonament RTV – jak jest w Europie?

Abonament RTV, to obowiązujące nie tylko w Polsce, świadczenie uiszczane przez obywateli i przedsiębiorców. W zależności od kraju, w Europie funkcjonują różne modele finansowania mediów publicznych. Zaangażowanie poszczególnych operatorów pocztowych w kontrolę opłat abonamentowych jest zjawiskiem powszechnym.

Prezentujemy kilka sposobów pobierania opłat za media publiczne oraz metod ich finansowania w wybranych krajach.

Czechy

U naszego południowego sąsiada, podobnie jak w Polsce, obywatele zobowiązani są ustawowo do płacenia abonamentu RTV. W Polsce abonament RTV opłacany jest po zarejestrowaniu odbiornika, a w Czechach obowiązek abonamentowy powiązano z dostępem do prądu. Założono, że każdy kto ma dostęp do energii elektrycznej posiada odbiornik RTV. Jeżeli korzysta z prądu to musi płacić na rzecz państwowych mediów. Przedsiębiorstwa energetyczne nie zajmują się jednak pobieraniem abonamentu RTV, ani też zaległych należności z tego tytułu. Przekazują jedynie państwowym mediom listy odbiorców energii elektrycznej, czyli potencjalnych płatników abonamentu RTV. Poborcą opłat abonamentowych w Czechach, analogicznie jak u nas jest Poczta.

Obowiązek przekazywania informacji o odbiorcach energii regulują czeskie przepisy prawa. Na podstawie list, państwowi nadawcy wystawiają odbiorcom energii wezwania do zapłaty abonamentu RTV. Tak jak i w Polsce, z opłat abonamentowych w Czechach zwolnione są osoby niewidome i niesłyszące. Dodatkowo u naszego południowego sąsiada nie płacą abonamentu osoby o niskich dochodach. Opłaty abonamentowe w Czechach wnosi blisko 90% obywateli tego kraju.

Niemcy

Niemcy są krajem, który finansuje media publiczne ze środków pochodzących z obowiązkowej opłaty radiowo-telewizyjnej.

Instytucją wyznaczoną do poboru opłat abonamentowych jest agencja Beitragsservice współpracująca z urzędami – skarbowym i meldunkowym. Jej zadania są zbliżone do zadań Poczty Polskiej jako operatora, w naszym systemie prawnym. Po dopełnieniu obowiązku zameldowania przez obywatela, Urząd Meldunkowy powiadamia o tym fakcie stosowny Urząd Skarbowy. Do zameldowanych osób zostaje wysłane pismo powiadamiające o obowiązku regulowania opłaty RTV za dany lokal mieszkalny.

Finlandia

Yleisradio Oy - w skrócie Yle jest państwową publiczną firmą nadawczą działającą w Finlandii od 1926 roku. Spółka w 99,98% należy do państwa fińskiego. Zarządzana jest przez parlamentarną Radę Zarządzającą i obsługuje 3 ogólnokrajowe kanały telewizyjne, 13 kanałów i usług radiowych oraz 25 regionalnych stacji radiowych.

Do 2012 roku, publiczny nadawca w Finlandii finansowany był z abonamentu RTV. Płacili go właściciele odbiorników radiowych i telewizyjnych oraz prywatni nadawcy telewizyjni. W takiej formie, fiński abonament RTV przypominał obecnie funkcjonujący w Polsce, z tą różnicą, że jego wysokość uzależniona była od wysokości dochodu. Poborem opłat RTV zajmował się Fiński Urząd Regulacji Komunikacji, w skrócie FICORA będący odpowiednikiem polskiej Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

W 2013 roku, czyli po 85 latach abonament RTV w tej formie został zlikwidowany. Nie zwolniono jednak Finów z obowiązku uiszczania opłaty na rzecz państwowej telewizji. Abonament zastąpiono podatkiem obejmującym wszystkich obywateli - powszechnym podatkiem Yle. Wynosi on od 50 do 140 euro, w zależności od zarobków. Podatek ten płaci każdy dorosły Fin zarabiający powyżej 15 tys. euro rocznie. Zwolnione z opłat są osoby niepełnoletnie.  

Włochy

W 2016 r. włączono abonament RTV do rachunku za prąd, co poskutkowało większą skutecznością odzyskiwania należnych płatności

We Włoszech istnieją dwa rodzaje abonamentu:

• zwykły, płacony od urządzeń posiadanych przez osoby prywatne
• specjalny, płacony od urządzeń będących w posiadaniu firm i instytucji.

Wysokość abonamentu to 90 EUR. Obecnie opłata za abonament RTV jest pobierana jedynie od osób posiadających odbiorniki telewizyjne. Każda osoba płaci tylko jeden abonament RTV za wszystkie posiadane urządzenia. W przypadku posiadania więcej niż jednej nieruchomości, opłata pobierana jest tylko w miejscu zameldowania. Opłata pobierana jest również od obywateli Włoch mieszkających za granicą (o ile wciąż mają dom we Włoszech, a w nim znajduje się telewizor/radio/komputer).

Mechanizm pobierania opłat wraz z rachunkiem za prąd zakłada, że instytucje, takie jak Urząd Skarbowy i Agencja Podatkowa oraz dostawcy energii wymieniać mogą między sobą wszystkie informacje na temat odbiorców prądu. Opłata abonamentowa jest dodawana do rachunku automatycznie.

Portugalia

Od września 2003 r. telewizja i radio publiczne (RTP) są finansowane z opłat abonamentowych. Model finansowania uległ zmianie po kryzysie gospodarczym w 2014 r.

Od lipca 2016 r. opłata abonamentowa kształtuje się na poziomie 3,02 EUR miesięcznie, co stanowi kwotę równą 36,24 EUR rocznie. Jest to opłata stała, obowiązkowa i naliczana od każdego mieszkania i domu. Dostawcy energii elektrycznej są zobowiązani do umieszczania tej opłaty na swoich rachunkach.

Wielka Brytania

Wielka Brytania jest pierwszym krajem na świecie, który wprowadził obowiązkową licencję telewizyjną. Brytyjczycy – zarówno osoby fizyczne, jak i podmioty gospodarcze, by legalnie oglądać lub nagrywać kanały telewizyjne niezależnie od sygnału - naziemnego, satelitarnego, kablowego czy internetowego, muszą za to zapłacić.

Na Wyspach licencja telewizyjna finansuje działalność głównego operatora publicznego, czyli BBC. Obejmuje ona nie tylko telewizory, ale także komputery stacjonarne, laptopy, telefony komórkowe, tablety, konsole do gier czy dekodery cyfrowe. Trzeba ją płacić również by mieć legalny dostęp do programów BBC w serwisach streamingowych.

Podobnie jak w Polsce rozliczaniem opłat abonamentowych zajmuje się operator wyznaczony - w Anglii jest to Capital Business Service, firma wyłoniona w publicznym postępowaniu przetargowym.  Opłaty można wnosić w placówkach pocztowych, w kasach punktów sprzedaży, czy przez Internet.

Lista zwolnień od opłat jest dużo krótsza niż w Polsce. Zwolnione są osoby powyżej 75 roku życia, natomiast osoby niewidome mogą wnioskować o 50% zniżkę.